Leuvens Collectief tegen Armoede lanceert wandeling in ErfgoedApp
17 oktober werd in 1992 door de Verenigde Naties uitgeroepen tot Internationale dag tegen armoede en sociale uitsluiting. Op deze symbolische datum zet het Leuvens Collectief tegen Armoede jaarlijks een aantal acties in de kijker om mensen in armoede een stem te geven. Dit jaar gebeurde dat met ondersteuning van de Erfgoedcel Leuven. We gingen samen op bezoek in het stadsarchief, gaven input voor het historische deel van de Wandeling tegen armoede en zorgden voor een digitale variant in de ErfgoedApp. Een boeiend proces door, voor en met mensen in armoede. Want helaas, armoede knelt nog steeds.
Wandeling tegen armoede: een cocreatief proces
Al in 2020 kwam het Collectief tegen Armoede met een wandeling als alternatief voor de jaarlijkse grote optocht die omwille van COVID-19 niet kon doorgaan. Aan de hand van een papieren brochure konden geïnteresseerden op eigen houtje een wandelroute volgen. Dit was zo'n succes dat het collectief ook voor oktober 2021 een nieuwe wandeling wilde maken. Een werkgroep van het collectief boog zich samen met de Erfgoedcel Leuven over het nieuwe concept. Vanuit de insteek ‘maatschappelijke participatie’ kozen we voor een wandelroute langs actuele plekken die openstaan voor mensen in armoede. Daarnaast gingen we samen op zoek naar historische info, zodat de route een blik zou geven op armoede vroeger én vandaag.
Bezoek aan het stadsarchief: verrassend actueel
Tijdens het maakproces trokken we met enkele initiatiefnemers uit het collectief naar het Leuvense Stadsarchief. We kregen er een viprondleiding in het archiefdepot om zo voeling te krijgen met wat een archief bewaart. De archivarissen hadden in de leeszaal ook vijf thematafels opgesteld met diverse originele historische bronnen over armoede in Leuven: van overlijdensregisters uit het middeleeuwse Augustinessenziekenhuis tot dossiers en beeldmateriaal over het 19e-eeuwse nachtasiel en openbaar badhuis Remy-Devleeschouwer.
Het bezoek bracht interessante gesprekken op gang en zette aan het denken over de linken tussen armoede vroeger en vandaag. De historische bronnen en bijhorende uitleg spraken meteen tot de verbeelding en sloten bovendien erg nauw aan bij de eigen ervaringen binnen de groep. Met deze bronnen als basis kregen de verhalen voor de wandeling definitief vorm én konden ze mooi geïllustreerd worden dankzij sprekende archiefbeelden en foto’s. Kortom, een schot in de roos!
De historische en actuele verhalen pasten als puzzelstukken perfect in elkaar en de luswandeling van ruim vier kilometer was klaar.
Sven, Birgit en An gingen de wandelroute ook effectief uittesten. De tour vangt aan op de Grote Markt en loopt langs enkele mooie verborgen paadjes en groene oases in Leuven zoals de Kruidtuin en het Dijlepark. Er is rekening gehouden met de toegankelijkheid voor kinderwagens en rolstoelen, al moet je hier en daar wel wat kasseien trotseren en een stevige helling omhoog tot een volgende stopplaats.
Scenario in de ErfgoedApp
Naast de papieren wandelbrochure, bepaalden we samen het scenario voor de digitale variant in de Erfgoedapp: een luisterwandeling langs tien locaties. Deze digitale versie wil de reikwijdte van de wandeling vergroten en kan nieuwe doelgroepen aanspreken zodat het onderwerp bij een breed publiek bespreekbaar wordt.
De fragmenten werden ingesproken door vrijwilliger Reinilde en geven bij iedere stop extra uitleg. Zo gaat het in de Riddersstraat over de open werkplaats van Compagnie Tartaren, een sociaalartistiek theatergezelschap dat boeiende voorstellingen maakt vanuit de eigen leefwereld. Maar bij deze stop vertelt ze ook meer over het leven vroeger in de nabijgelegen Peterseliegang:
"In de 19e eeuw hadden fabrieksarbeiders met een hongerloon geen andere keuze dan een huisje te huren in een gangske. De leefomstandigheden waren er erbarmelijk: er was geen stromend water of elektriciteit. Ter hoogte van Riddersstraat 77 lag de Peterseliegang. Zelfs in 1975 werd het wanbeleid in deze gang nog aangeklaagd: een politierapport beveelt dat de gezondheidsdienst van de stad moet ingrijpen, want er werd een man in een huis vol luizen aangetroffen …"
Wil je graag op ontdekking?
Download dan de ErfgoedApp in de App Store of via Google Play en kies deze wandeling:
